"Toplumsal cinsiyet kalıpları, en fazla kadınları olumsuz etkiliyor. Erken ve zorla evlendirmeler, namus cinayetleri gibi çağdışı uygulamalar, ne yazık ki hala varlığını sürdürmektedir. Türkiye'de kadınla ilgili gündem hala çok yoğundur" dedi.
Sempozyuma, Bulgaristan’dan Rodoplar Kültür Derneği Kadın Kulübü Başkanı Zekie Habib katıldı. Toplantıda bir konuşma yapan Habib, Bulgaristan Cumhuriyeti’ndeki Anayasa bütün vatandaşların cinsiyeti, ırkı, dini ne olursa olsun, ayrımcılık olmadan eşit olduğunu tanzim ettiğini, ancak ülkede cinsiyet eşitsizliğinin sıradan vatandaşlar için “gizli” kalmaya devam etttiğini kaydetti.
Zekiye Habib’in konuşması:
Sayın Katilimcilar,
Saygıdeğer Misafirler
Sunulacak olan bildiri ve konuşmalardan, kadın erkek eşitliği ve herkesin insan haklarından eşit olarak yararlanması ilkesi, yirminci yüzyılın birinci yarısından sonra, dünyanın birçok ülkesinde Uluslararası çapta varılan antlaşma. Bildirge ve sözleşmelerle koruma altına alındığını öğrenmek olanağında olabiliriz.
Yapılması gereken bir şey varsa, o da, dünya çapındaki kadınların kimliklerinin ve kişiliklerinin bilincine varmaları ve hareketin öncelikli hedefleri arasında yer almasıdır.
Bulgaristan’daki kadınların başlıca sorunları nelerdir?
Bulgaristan Cumhuriyeti’ndeki Anayasa bütün vatandaşların cinsiyeti, ırkı, dini ne olursa olsun, ayrımcılık olmadan eşit olduğunu tanzim etmektedir. İş kanunu uzun zamandır işçilerin eşit haklara sahip olduklarını belirtmektedir. Ayrımcılık yasağı ilkesi işçi hakları ve yükümlülükleri ile ilgili, doğrudan ve dolaylı ayrımcılık da dahil olmak üzere, İş Kanununda da icra edilmektedir /8.madde, 3. paragraf/. Kadın-erkek eşitliği ilkesine dayanarak, aile içindeki eşitlik, Medeni kanunda daha ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Devlet Sosyal Güvenlik ile ilgili eşit hak ve yükümlülükler, Sosyal Güvenlik kanunun 3.maddesinde temel eşitlik ilkesinde belirtilmiştir. Üç özel kanun:
Ayrımcılıktan korunma kanunu,
Aile içi şiddetten korunma kanunu
ve İnsan trafiği ile mücadele kanununun
kabulü ile önemli ilerleme kayıt ediliyor. Demografik bakış açısından Bulgaristan’daki kadınlar %51,6 dir.
Bulgaristan’da cinsiyet eşitsizliği sıradan vatandaşlar için “gizli” kalmaya devam etmektedir.
Kadının istihdam oranı erkeklerinkinden belirli bir şekilde daha düşüktür - %57,6 dir, erkeklerin %66.
Cinsiyete göre yatay ve dikey ayrımcılık vardır.
Son yıllarda kadınlar: hukuk, mühendislik işleri, enerji, metalurji ve kimya gibi genelde “erkek” mesleği olarak kabul edilen, iş sektörlerine atılırlar. Ancak bunun tersi olmuyor, erkekler: tıbbi kadro, öğretmenlik, idari pozisyonlar gibi genelde “kadın” mesleği olarak kabul edilen iş sektörlerinde bulunmazlar. Onlara göre bu meslekler düşük ücretli oldukları için prestijli değildir.
Öğretmenler %84, anaokullarındaki mürebbiyeler %99,7 dir.
İki cinsiyet arasındaki maaş farkı, azalmakta da olsa görünmektedir.
Eşit veya eşdeğer iş için özellikle iş piyasasında yatay ve dikey segregasyon nedeniyle kadınlara ödenen maaş, erkeklerinkinden %16 daha azdır. Genelde kadınlar, ağırlıklı olarak düşük ücretli sektörlerde çalışmaktadır. İşverenler arasındaki kadınlar %27 dir, serbest meslektekiler %35, ücretsiz aile işçilerinin de %66’sı kadındır. İnvestor.bg’ nin bir anketi sonucunda ülkedeki en likid 50 kamu şirketinin yönetim kurullarında kadınlar 100 üzerinden sadece 14,77 yer almaktadır.
Bunların sadece dördünde bayanlar içra müdürü olarak yer almaktadır.
Bulgaristan’da kadınlar daha sık işsizlik kurbanı oluyorlar ve erkeklere bakış özel ve profesyonel yaşamını birleştirebilmek için daha fazla çaba sarfetmeleri gerekiyor.
İşsizlik oranı %7.3 tür, / erkekler için de %6.6.
Bulgaristan’daki kadınların erkeklerle eşit eğitimi olmasına rağmen, mesleğine göre iş bulma şansı, mesleğinde ve kariyerinde ilerlemesi olasılığı daha küçüktür, siyasette ve ekonomide karar alma hakkına daha az sahiptir.
Düşük ödenen maaşlar sonucunda daha düşük emeklilik maaşı aldıklarından, kadınlar yaşamının sonuna kadar yoksulluk içindedirler.
Bulgaristan’da kadın iş, özel ve aile yaşamını zor birleştirmektedir.
İş piyasasına aktif katılımı ve her iki cinsiyetin yerli görevleri ile ilgili, çocuk yetiştirmekte ve eğitiminde, yaşlı veya hasta aile üyelerinin bakımında, mevcut önyargılar kadınlara daha da yüklenmeye sebep oldu. Bunun sonucunda kadınlar profesyonel yükselmek için, okumak için ve etkin kamu süreçleri yönetiminin her düzeyine katılım için zor vakit buluyorlar.
Bulgaristan’da kadın evinde ve iş yerinde şiddete maruz kalmaktadır.
Kabul edilen yasaya rağmen, küçük kasabalarda ve köylerde aile içi şiddet, insan haklarının ihlali olarak değil de, aile içinde sorun olarak kabul ediliyor.
Genç kızların problemleri kamu gündeminde yer almamaktadır.
Kadınların ulusal ve yerel düzeyde, siyaset ve ülke yönetimine katılımı gerekli minimumdan çok uzak - %30
Kadın milletvekilleri %22 dir , belediye başkanları %9, kadınıdır, belediye meclis üyeleri de %22 dır.
Bizim, tarihsel açıdan büyüklüğümüz, kimsenin onayını gerektirmeyecek kadar açıktır. Çünkü söylediğimiz ve yaptığımız her şey tarihtir. Bütün insanların geçmişten cesaret almaya, onu öğrenmeye ve hızla tecrübe kazanmaya gereği vardır.
Bulgaristanda 800 bin cıvarında Türk bulunmaktadır.Jivkov rejiminin çöküşünden sonra yeni kurulan Bulgaristan hükümeti 29 Aralık 1989’da Bulgaristandaki Türklerin Türkce adlarını alma ozgürlügünü, ibadeti yapma özgürlügünü ve Türkçe konuşma hakkını tanımıştır.
Ortak bir tarihe ve kültürel geçmişe sahip Türkiye ve Türk Dünyası
nesilleri arasında, kimi donemlerde kopukluk olmuşsada dikkate değer farklardan söz edilemez. Bunun içindir ki bizi biz yapan değerlerimiz, tarihimizden ve coğrafyamızdan bize kalan ve günümüzde üretilen kültür zenginliklerimizi evrensel değerler ile tekniklerden de yararlanarak bütün dünyaya tanıtmak en doğru tutum olarak görüyoruz.
Bulgaristan’ın Kırcali iline bağlı Mestanlı kasabasında ikamet etmekteyim. Bulunduğumuz bölge Rodop dağalarıdır
Rodoplar Kültür Derneği Kadın Külübü Başkanı olarak, kadınların sosyal ve kültür hayatında aktif rol alabilmesi için çok çalısıyorum.
Çünkü Rodop kadını bir başkadır. Başlı başına bir dünyadır. Bir sevgidir, bir şiirdir, bir türküdür.
Çile çekmiş, acıların, ızdırapların en zorlularına göğüs germiş, yavrularına kalkan olmuş bir anadır. Rodop kadını meyve veren ağaçtır. Sabah yıldızıdır o. Karanlıkları aydınlığa çevirmeyi bilen bir kadındır Rodop kadını.
Kadın toplumun temel yapısıdır. Kadının eğitimine ve hayata aktif bir şekilde atılmasına ne kadar önem verirseniz, toplum o kadar değişir ve gelişir.
Kadınlar Kadın olmanın değerini bilsin !
Teşekkür ederim.
Zekie Süleyman Habib
Rodoplar Kültür Derneği Kadın Kulübü Başkanı
Istanbul 24.04.2010
Hiç yorum yok